In Dubio in het stemhokje

Ten tijde van het uitkomen van deze Duplomaat is het bijna zover. 22 november mag Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het is dan ruim 4 maanden nadat kabinet Rutte IV sneuvelde, en Mark Rutte aankondigde na zeventien jaar te stoppen als lijsttrekker van de VVD. Al zijn de vorige verkiezingen voor ons parlement nog maar een kleine twee jaar geleden is het vooral voor jongere studenten de eerste keer dat zij mogen stemmen. Studenten hebben met de honderdduizenden stemmen die zij vertegenwoordigen in ieder geval een grote invloed op de uitkomst van de komende verkiezingen. Daarom zetten we de belangrijkste thema’s die leven onder studenten op een rij.

 

De pechgeneratie

We kunnen er niet om heen, de rente op studieschulden is het onderwerp van het moment. Van het ene op het andere moment ging deze rente namelijk van 0,46 naar 2,56 procent. De pechgeneratie, die studeerde na het afschaffen van de basisbeurs in 2015 (door VVD, PVDA, GroenLinks en D66), is hier flink de dupe van. Deze studenten voelen zich in de steek gelaten door de overheid. In hun ogen werd lenen aangemoedigd door de overheid, werd er beloofd dat de rente 0 procent zou blijven en werd er verzekerd dat een studieschuld niet mee zou tellen bij het aanvragen van een hypotheek.

Belangrijker dan terugkijken naar het verleden, is natuurlijk kijken naar de toekomst: hoe denken partijen over de pechgeneratie? Dat werd op de laatste dag van de huidige Tweede Kamer al redelijk duidelijk toen een amendement van onder andere Pieter Omtzigt aangenomen werd, waarin staat dat de belastingvoordelen voor expats omlaag gaan en dat dat geld gebruikt moet worden om het rentepercentage voor pechstudenten te verlagen. In het amendement staat echter niets over wanneer dit moet gebeuren, en hoe hoog de rente moet gaan worden. De enige grote partij die tegen dit amendement stemde was de VVD, die onder Dilan Yesilgöz de pechgeneratie niet goed gezind lijkt te zijn. In het College Tour debat had Yesilgöz het ook al moeilijk toen zij vragen kreeg over het lot van de pechgeneratie waar zij, in ieder geval naar mening van de studenten in de zaal, geen verzadigend antwoord op gaf. Wie dan wel erg aan de kant van de pechstudenten staan? Dat lijken vooral de linkse partijen te zijn, zo haalde een amendement van onder andere de SP over het vastzetten van de rente op 0 procent het niet, ondanks steun van bijna alle linkse partijen. Bezwaren van andere partijen (zoals de VVD) richten zich voornamelijk op de hoge kosten en de gebrekkige financiële dekking daarvan. Volgens Trouw gaat het zo’n 9 miljard euro kosten om de rente op 0 procent vast te zetten, een fors bedrag.

 

Huisje?

Een ander groot probleem onder studenten is de woningnood. Er zijn op dit moment niet genoeg woningen, wat er ook nog eens voor zorgt dat de prijzen van woningen die wel beschikbaar zijn torenhoog zijn. Voor een net afgestudeerde student met een studieschuld zijn starterswoningen onbetaalbaar geworden. In 2015 betaalde je nog zo’n 160.000 euro voor een gemiddeld appartement hier in Rotterdam, terwijl dit vandaag de dag zo rond de 335.000 euro ligt, een verdubbeling. Een groot probleem voor de al zo geplaagde pechgeneratie is dat ze door hun studielening een minder grote hypotheek kunnen afsluiten. Om in ieder geval de schaarste op de woningmarkt te verhelpen zijn veel nieuwe woningen nodig, maar over waar deze woningen moeten komen verschillen partijen van mening. In de stemwijzer zit een stelling dat de regering het bouwen van woonwijken op landbouwgrond moet vergemakkelijken. Vooral linkse partijen, maar ook de VVD, zijn het hier mee eens. Andere partijen zoals NSC van Pieter Omtzigt zijn het niet eens met deze stelling, omdat zij liever bestaande woonkernen uitbreiden. Wel is de algemene consensus onder partijen dat het noodzakelijk is dat er meer gebouwd wordt.

 

Klimaatvraagstuk

Niet alleen Dilan Yesilgöz werd door studenten het vuur aan de schenen gelegd in het College Tour debat, ook Frans Timmermans (PVDA-GroenLinks) kreeg het lastig. Timmermans zei dat hij geen studies kende waar de zin van kernenergie aangetoond wordt, waarop de drie andere aanwezige lijsttrekkers meteen opveerden om daar tegenin te gaan. Het wel of niet inzetten op kernenergie is één van de grootste vraagstukken over het thema klimaat.

Naast PVDA-GroenLinks zijn ook de SP en PVDD geen voorstanders van kernenergie, omdat zij vinden dat kernenergie te duur en te gevaarlijk is. Dat er iets aan klimaatverandering moet gebeuren wordt door in ieder geval een meerderheid van de kamer erkend, maar over de invulling hiervan wordt veel gediscussieerd. Sommige partijen zoals D66 willen dat er veel meer actie moet worden ondernomen, andere partijen zoals JA21 vinden het belangrijk dat het niet te veel geld gaat kosten en partijen zoals FVD zien helemaal geen klimaatprobleem. Al deze standpunten kunnen we helaas niet doornemen in dit artikel, maar als je je verder wil verdiepen kijk dan vooral naar de tips bij dit artikel.

 

Tips

Tips voor als je nog niet weet wat te stemmen:

• Maak een stemwijzer

Er zijn verschillende stemwijzers te vinden op het internet die de beste partij voor jouw proberen te vinden door je verschillende politieke stellingen voor te leggen. Let op dat stemwijzers niet perfect zijn, doe dus altijd eigen onderzoek.

• Kijk YouTube video's

Over de verkiezingen worden veel informatieve YouTube video’s gemaakt. Om een goede indruk van alle partijen te krijgen heeft NOS op 3 een video gemaakt waarin ze de standpunten van elke partij kort samenvatten. Als je politiek interessant vindt is de serie ‘Rondje Binnenhof’ van de NOS ook een aanrader.

• Luister naar podcasts

Voor mensen die zich nog iets meer in de politiek willen verdiepen kan het interessant zijn om podcasts te luisteren. Het ideale aan podcasts is dat je ze kan luisteren terwijl je wat anders aan het doen bent. Leuke en neutrale politieke podcast zijn bijvoorbeeld ‘De Spindoctors’ of ‘De Stemming van Vullings en Van der Wulp’.