Vermogen en Welvaart: van de verdeling komt de winst

Het In Duplo congres gaat dit jaar over het thema: “Vermogen en Welvaart: van de verdeling komt de winst”. Een veelbelovende titel, maar komt van de verdeling wel de winst? En op wat voor gronden is inkomens- en vermogensherverdeling te verantwoorden? 

Voordat we kunnen discussiëren over belastingschijven, vrijstellingsvoeten en forfaitaire rendementen, is het belangrijk helder te hebben op grond waarvan we herverdelen. Herverdeling is tenslotte geen doel op zich, maar slechts een middel om bepaalde maatschappelijke doelen te bereiken. Herverdeling kan verschillende doelen hebben: het kan gezien worden als een middel om zoveel mogelijk winst te vergaren, maar ook als middel voor het bereiken van grotere sociale gelijkheid. In het huidige publieke debat over herverdeling staat kansengelijkheid centraal, gebaseerd op het meritocratische principe. Dit principe schrijft voor dat we onze plek toebedeeld krijgen op basis van onze eigen verdiensten en prestaties, en niet op basis van sociale status, achtergrond of andere factoren die wij niet kunnen controleren. In theorie zou een meritocratische samenleving iedereen gelijke kansen bieden om te slagen op basis van hun eigen verdiensten, waarbij inkomen en vermogen worden verdeeld aan de hand van de maatschappelijke waarde van die verdiensten. Een mooie theorie, maar helaas blijkt deze in de praktijk niet optimaal te functioneren. In de realiteit worden mensen namelijk niet enkel gewaardeerd op basis van hun verdiensten, maar beïnvloeden factoren als het inkomen van de ouders in sterke mate de individuele kansen. Om als samenleving toch het meritocratische ideaal na te blijven streven, is het wenselijk om deze ongelijkheid te verminderen door het inkomen te herverdelen en iedereen gelijk kansen te bieden. Daarnaast staat het natuurlijk ter discussie of het te verantwoorden is dat een hedge fund manager meer verdient dan een gemiddelde politieagent of ambulancebroeder. 

Als we met elkaar willen streven naar een rechtvaardige samenleving, dan zullen we deze immoraliteit van de markt moeten herstellen door te herverdelen. Hoe deze herverdelingen vormgegeven kunnen worden, welke ideologische gronden hier nog meer voor bestaan en welke kritiek hierop gegeven wordt, zal uitgebreid besproken worden op het In Duplo Congres van 2023. Komt dat zien!