Themaweek | Kan de EU onder de chipcrisis uitkomen?

Naast de coronacrisis heeft de wereldwijde economie te maken met een andere crisis, namelijk de chipcrisis. Meer dan een miljoen auto’s konden niet worden geproduceerd omdat er niet genoeg chips beschikbaar waren. Dit kwam vooral door de corona pandemie. Doordat mensen thuis zaten was er meer vraag naar technologische apparatuur dan ooit. Deze toenemende vraag kon echter niet worden gematcht, omdat er niet genoeg aanbod was in chips, de hersenen van elk elektronisch apparaat. Niet alleen autofabrikanten hadden last van het tekort aan chips, ook smartphone en game producenten kunnen niet de gevraagde output produceren. Dit alles komt vooral doordat er te weinig halfgeleiders zijn, een essentieel onderdeel in een chip. Gezien de financiële maar ook politieke belangen rondom de chipproductie, wordt er wereldwijd gekeken naar uitbreiding in de chipindustrie. Ook de EU heeft het ambitieuze doel gesteld om voor 2030 in de 27 lidstaten dubbel zoveel microchips te produceren. De moeilijkheden die daarbij komen kijken worden echter nog verdubbeld door de huidige handelsoorlog tussen de VS en China. Is het gestelde doel van de EU dan nog wel haalbaar?

Twee decennia geleden was de EU koploper in het produceren van elektronische apparatuur en chips. Zo had Europa bedrijven als Nokia, Ericsson en Siemens die in die tijd erg gewild waren. Toen de vraag naar deze producten echter verminderde, verschoof de chipproductie naar het oosten. Het was in Azië een stuk goedkoper om chips te produceren. Hierna besloot ook Europa zijn chips te laten produceren door de Taiwanese TSMC en Zuid-Koreaanse Samsung. In 2020 werd 54 procent van de benodigde Europese chip-componenten binnen de EU geproduceerd, terwijl dit percentage in 2012 nog 70 procent bedroeg. Aangezien de wereldwijde chipindustrie een markt omvat van 369 miljard euro, is het financieel aantrekkelijk voor Europa om meer te produceren.

Een andere drijfveer voor Europa om nu in actie te komen is om te voorkomen dat ze de dupe wordt van de Chinees-Amerikaanse handelsoorlog. De laatste jaren heeft de VS agressieve sancties ingevoerd tegen Chinese bedrijven. Zo zijn mobielbedrijf Huawei en de grootste Chinese chipproducent SMIC op de zwarte lijst gezet, omdat deze bedrijven vermoedelijk voor militaire doeleinden worden gebruikt door de Chinese overheid. Dit betekent echter dat ook Europese chip-gerelateerde bedrijven niet mogen leveren aan deze Chinese bedrijven. Zo mag het Nederlandse bedrijf ASML, de grootste chip apparatuur leverancier ter wereld, de nieuwste machines niet meer verkopen aan SMIC. Deze machines zijn voor een deel intellectuele eigendom van de VS.  Hoewel dit begrijpelijk is vanuit een ‘America First’ perspectief, lopen Europese bedrijven zoals ASML nu wel veel van hun inkomsten uit China mis. 

Op dit moment produceert Europa maar tien procent van alle microchip-onderdelen wereldwijd. Om dit percentage naar 20 procent te krijgen, is de EU van plan om de komende drie jaar 140 miljard euro te investeren in de digitale sector. Met dit geld wil de EU een nieuwe chip-fabriek in Europa starten, zodat Europa minder afhankelijk wordt van Azië en Amerika. Daarnaast wil Brussel dat EU bedrijven de chipproductie minder laten outsourcen aan Aziatische bedrijven, hoewel dit in de praktijk onvermijdelijk is. Het bouwen een chipfabriek is echter een langdurige miljardeninvestering en er is op het moment te weinig rekenkracht in Europa zelf. Daardoor is het onvermijdelijk dat de EU uiteindelijk toch zal moeten samenwerken met TSMC of Samsung, omdat zij daar wel genoeg technologieën voor hebben. Dit betekent echter dat er weer Europese miljarden naar de Aziatische chipfabrikanten zullen gaan, maar er relatief weinig voor terug krijgt. 

Het bouwen van nieuwe chip fabrieken is dus waarschijnlijk niet de juiste manier om uit de chipcrisis te komen, omdat het te duur is en te lang duurt. Daarom zou het beter zijn als de EU zich meer probeert te differentiëren en gaat focussen op het ontwikkelen van chips die worden gemaakt door al bestaande Europese bedrijven. 

Bronnen 

• BBC News. (2021). EU seeks to supercharge computer chip production. Geraadpleegd via https://www.bbc.com/news/technology-56334210
• DW. (2021). The EU’s microchip dilemma: Too little or too late? Geraadpleegd via https://www.dw.com/en/the-eus-microchip-dilemma-too-little-or-too-late/a-57367537
• Financial Times. (2021). European tech accuses the US of using sanctions to shut it out of China. Geraadpleegd via https://www.ft.com/content/7baa8caf-ca3f-4d95-967c-e315a3ee348f
• Guardian. (2020). Global shortage in computer chips 'reaches crisis point'. Geraadpleegd via https://www.theguardian.com/business/2021/mar/21/global-shortage-in-computer-chips-reaches-crisis-point 
• NOS. (2021). Europa mengt zich in strijd om krachtige computerchips, maakt het kans? Geraadpleegd via https://nos.nl/artikel/2376170-europa-mengt-zich-in-strijd-om-krachtige-computerchips-maakt-het-kans 
• RTL Nieuws. (2020). ASML is 'speelbal' in handelsoorlog VS-China: dit is er aan de hand. Geraadpleegd via https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/4989631/asml-handelsoorlog-chipmachines-euv-export-kaag-geopolitiek
• TRT World. (2021). ‘Chip Wars’: US, China and the battle for semiconductor supremacy. Geraadpleegd via https://www.trtworld.com/magazine/chip-wars-us-china-and-the-battle-for-semiconductor-supremacy-45052