Onbekend en onbemind: waarom China belangrijker is dan de Verenigde Staten
Dit gastartikel is geschreven door een In Duplo’er.
In de westerse wereld wordt het buitenlandse nieuws gedomineerd door de Amerikaanse presidentsverkiezingen, de bestorming van het Capitool en de inauguratie van de 46e president, Joe Biden. Opiniemakers blijven maar schrijven en praten over de nasleep van alles wat er gebeurt, waarbij alle facetten van deze gebeurtenissen breed worden uitgemeten in de media. Ook in Nederland is dit effect merkbaar: iedereen heeft wel een mening over de Amerikaanse verkiezingen, het verloop van de machtsoverdracht, de rally’s en de verslaglegging van de verschillende media. Dit staat in schril contrast met de aandacht voor het nieuwe vijfjarenplan van China.
Het onlangs gepubliceerde vijfjarenplan is het belangrijkste economische beleidskompas van China. In de berichtgeving is hier echter nauwelijks aandacht voor. Er zijn een aantal beknopte artikelen die veelal droog geformuleerde informatie geven, soms direct geciteerd uit het document. Het lijkt alsof de westerse media vinden dat dit voldoende is om de wereld te informeren, terwijl dit plan toch een van de belangrijkste beleidsdocumenten van de wereld is. Het plan is zeer omvangrijk en heeft veel invloed op de wereldeconomie. Zo heeft het meer invloed op de wereldeconomie dan de toekomstige bewoner van het Witte Huis in de komende vier jaar.
Het concept achter het vijfjarenplan-systeem stamt nog uit de Sovjet-Unie, waar de plannen werden ingezet om op macroschaal de economie in te richten en bedoeld waren om belangrijke economische ontwikkelingen te stroomlijnen, zodat de Sovjet-Unie westerse economieën zou kunnen inhalen. Dit is ook het doel van een liberaal-communistisch China, welke geleerd heeft van de fouten van haar Russische voorganger en deze fouten overwonnen heeft met een sterk geliberaliseerde interne markt, een open handelshouding met westerse economieën en een realistisch beeld van haar eigen kunnen.
De recente ontwikkelingen van de coronapandemie hebben ertoe geleid dat veel landen, met zowel opkomende als ontwikkelde economieën, in zwaar weer zijn gekomen. Net als tijdens eerdere crisissen kunnen leningen niet meer worden terugbetaald en dreigen hevige economische schokken. Toch is er nu een belangrijk verschil: de (economisch) getroffen landen zijn in toenemende mate hun geld aan China schuldig. In de afgelopen tien jaar hebben Chinese kapitaalverstrekkers de positie van westerse banken overgenomen als grootste verstrekker ter wereld. Het totale bedrag dat door China is uitgeleend aan het buitenland bedraagt meer dan 5% van het wereld BNP. Als leningen niet meer worden terugbetaald, wacht wanbetalers eenzelfde lot als verschillende landen in Zuidoost-Azië al ervaren hebben, waarbij grote delen van de nationale infrastructuur onder beheer van Chinese bedrijven wordt gesteld.
Op deze manier breidt China haar invloedssfeer langzaam verder uit. Het invloedrijke Belt & Road project, opgestart door Xi Jinping, moet China aan de rest van de wereld koppelen door middel van wereldomvattende infrastructurele projecten. Havens worden opgekocht, kilometers rails worden aangelegd en vliegroutes worden efficiënter gemaakt, allemaal om China het logistieke centrum van de wereld te maken. Terwijl Rotterdam de 11e grootste haven ter wereld is, heeft China negen havens die nog groter zijn.
Ook op het gebied van technologie en wetenschap streeft China de rest van de wereld steeds verder voorbij. Een onderzoek naar academische activiteit en de invloed van academici van landen over de hele wereld toonde aan dat China wereldleider is geworden op het gebied van agriculturele- en dierwetenschappen, chemie, materiaaltechniek, wiskunde en informatica. Daarnaast zorgt een technologische revolutie in het land voor een snelle opname van de nieuwste technologie, zoals 5G en het Internet of Things, waardoor innovaties zoals autonome vaartuigen en communicatietechnologie veel intensiever worden toegepast in China dan elders in de wereld.
De invloed van China op wereldniveau wordt zo groot dat deze nog maar moeilijk voor te stellen is. De omvang van de handel met China door internationale grootmachten is enorm en inmiddels voorbij het punt dat deze industriële verplaatsing nog kan worden teruggedraaid. Terwijl wij kijken naar het mediaspektakel rondom de Amerikaanse verkiezingen, wordt China stilaan machtiger. Waar de Europese Unie intern verdeeld is over beleid van staatssteun aan bedrijven, zijn de Chinezen erg eenduidig en direct in hun economisch beleid.
Daarom is het in ieders belang om op de hoogte te blijven van het doen en laten van China, wiens invloed onmiskenbaar is geworden in de wereldeconomie. De groeiende invloed van China op de wereld mag niet worden onderschat. Hoewel de invloed van de VS op de wereld natuurlijk niet moet worden gemarginaliseerd, lijkt het erop dat de Chinese Draak is ontwaakt tijdens de winterslaap van de Amerikaanse Adelaar.
Kijktip voor wie meer wil weten over de invloed van China op de wereld: de documentaireserie ‘De wereld van de Chinezen’ van Ruben Terlou. In deze documentaire volgt Terlou Chinezen verspreid over de hele wereld: van het Belt & Road-project in Kenia tot de bouw van een gigantische stad door Chinezen in Cambodja. Iedere zondagavond om 20:20 uur is er een aflevering te zien op NPO 2.