Miljarden boetes voor internetgigant Google
Google heeft voor de derde keer een boete gekregen van de Europese Commissie. De boete van 1,49 miljard euro heeft het bedrijf te danken aan het misbruik dat de advertentietak van Google, AdSense, van hun macht gemaakt zou hebben. Websites die een Google zoekbalk op hun website wilden plaatsen mochten hierbij alleen advertenties plaatsen via AdSense. Concurrenten werden echter uitgesloten van het plaatsen van advertenties via AdSense. Om deze situatie recht te zetten begon de EU in 2016 een rechtszaak met deze boete als resultaat. Het was echter niet de eerste keer dat Google een boete heeft gekregen van de EU; dit gebeurde namelijk al twee keer eerder. In 2017 kreeg het bedrijf een boete van 2,4 miljard euro voor het voortrekken van eigen producten in de zoekmachine en in 2018 kreeg het een boete van 4,34 miljard euro voor het maken van misbruik van het Android besturingssysteem. Misbruik maken van een machtspositie is natuurlijk nooit goed maar waarom krijgt Google zulke torenhoge boetes en wat zal de impact hiervan zijn?
Om dat te beantwoorden heb ik vooral gekeken naar de daadwerkelijke positie van Google binnen Europa. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat meer dan 90 procent van al het zoekverkeer binnen Europa via Google gaat. Doordat zo veel gebruik wordt gemaakt van Google, is het bedrijf grotendeels verantwoordelijk voor de informatie die wij te zien krijgen. En zoals ze zeggen ‘with great power comes great responsibility’, als een bedrijf zo veel macht heeft over de markt moet hier verantwoordelijk mee omgegaan worden. Door de eigen pagina’s bij een zoekopdracht bovenaan te plaatsen, waardoor de pagina’s van de concurrentie als het ware weg worden gedrukt, geeft Google zichzelf een voordeel dat volgens de EU te groot is.
Een vergelijkbare situatie van machtsmisbruik gold voor het besturingssysteem Android. Google verplichtte telefoonmakers om naast Android nog andere systemen van Google af te nemen en daarnaast mochten fabrikanten geen aangepaste versie van Android op de telefoon zetten zonder toestemming van Google. Aangezien 85 procent van alle verkochte telefoons binnen de EU draaien op Android, heeft dit wederom een hele grote invloed op de informatie die mensen te zien krijgen. Als je als bedrijf zo’n groot percentage van de markt beheerst is het volgens de EU niet wenselijk dat het bedrijf de concurrentie in deze mate benadeelt.
De vraag is nu alleen nog waar deze gigantische bedragen op gebaseerd zijn. De boetes die de EU normaliter uitdeelt zijn namelijk vele malen lager dan de boetes die Google ontvangt. Dat de boetes van Googel zo hoog zijn heeft alles te maken met de omzet van het moederbedrijf van Google: Alphabet. Dat concern boekte in 2018 zo’n 110 miljard euro omzet. Als er in dit licht gekeken wordt dan zijn de boetes die Google nu moet betalen helemaal niet zo hoog maar toch is dit percentage een stuk hoger dan wat de Europese Commissie normaal vraagt.
De boetes van Google hebben dus te maken met verschillende vormen van machtsmisbruik. Het bedrijf heeft zichzelf voorgetrokken bij het plaatsen van advertenties, het doen van zoekopdrachten en op de markt voor besturingssystemen. Om dit te bestraffen besloot de Europese Commissie om verschillende boetes uit te delen die op het eerste gezicht buitensporig hoog leken, maar vergeleken met de omzet van het moederbedrijf eigenlijk wel meevielen. Ik ben er dus niet helemaal zeker van of deze boetes bestraffend genoeg zijn geweest, maar ik denk wel dat ze afschrikwekkend genoeg zijn om eenzelfde situatie in de toekomst te voorkomen.