Safe Space vs Freedom of Speech

Gedurende 2017 heerste er een uiterst gespannen sfeer op de University of California in Berkeley. Op deze universiteit werd er veel geprotesteerd en waren er meerdere botsingen tussen verschillende groepen. De aanleiding? Het uitnodigen van de antifeministische spreker Milo Yiannopolous. Deze ‘2017 Berkely Protests’ leidden tot veel discussie in de internationale academische wereld. In deze discussie zijn de ‘safe space’ en de vrijheid van meningsuiting recht tegenover elkaar gezet. Het bestuur van de universiteit zag zich gedwongen de spreker af te zeggen en gaf hiermee hun voorkeur aan een safe space voor de studenten. Is het prevaleren van de safe space boven de vrijheid van meningsuiting echter wel zo’n goede keuze?

Bij het creëren van een safe space wordt er onderscheid gemaakt tussen hetgeen een student wel en niet mag horen door te bepalen welke sprekers wel en niet mogen komen en de informatie te framen. Hier zit wel een groot gevaar in, want waar ligt dit onderscheid en wie maakt dit onderscheid? Dit wordt bepaald door de bestuurders van een universiteit en in het maken van deze keuze zal de mening van deze bestuurder meewegen. Deze bestuurder zal sprekers die zijn mening vertegenwoordigen eerder toelaten dan sprekers met wie hij het absoluut niet eens is. Bij de Universiteit van Leiden was er grote ophef over de komst van Thierry Baudet als spreker bij een studievereniging. Een groep docenten heeft deze bijeenkomst uiteindelijk verstoord. Hiermee wordt het gevaar direct geïllustreerd. Deze docenten vinden het blijkbaar alleen goed, wanneer studenten hun mening horen. Zo wordt er een eenzijdige mening aan studenten opgelegd, waarbij de zo belangrijke competitie van ideeën wegvalt.

De eerder besproken eenzijdige oplegging van een mening is ook gevaarlijk voor deze opgelegde mening zelf. Dit komt doordat het proces van meningsvorming verstoord wordt. Mensen vormen hun eigen mening door een afweging te maken tussen de verschillende standpunten en hun argumenten op een bepaalde kwestie. Hoe kan iemand oprecht overtuigd zijn van zijn eigen mening en hiervoor strijden wanneer hij niet eens weet wat deze mening echt inhoudt? Om voor bijvoorbeeld de gelijke kansen van vrouwen te strijden moet iemand weten dat er mensen zijn die het niet met hem eens zijn en moet iemand weten waarom die ander het niet met hem eens is.

Het doel van de safe spaces is het aanbieden van een veilige omgeving op de universiteit. Het uitnodigen van antifeministische sprekers geeft volgens de voorstanders van de safe spaces een onveilig gevoel aan sommige vrouwen en dit moet voorkomen worden. Dit is natuurlijk een zeer nobel doel, maar wel verkeerd. Zelf vraag ik mij namelijk af wat de groten uit de feministische beweging hier nou van zouden vinden. Waar hebben dames als Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker voor gestreden? Zij streden in de eerste feministische golf voornamelijk voor het verwerven van het vrouwenkiesrecht. Zij vonden dat vrouwen net als mannen een mening hadden, deze mening mochten verkondigen, maar ook deze mening mochten verdedigen door zichzelf verkiesbaar te stellen. Deze echte feministen streden voor de mondigheid van vrouwen met de strijdbaarheid van vrouwen. Zij streden er niet voor beschermd te worden tegen deze harde wereld, zij streden ervoor om onderdeel te worden van die wereld.

Het creëren van deze safe spaces brengt dus een aantal gevaren met zich mee, omdat de waarde van de vrijheid van meningsuiting onderschat wordt. Hier bovenop creëert de safe space een utopische wereld van bescherming op een universiteit, waarmee men compleet voorbij schiet aan de realiteit en de bescherming in de buitenwereld juist wegvalt. Of zoals Wilhelmina Drucker over de strijd voor gelijkheid sprak: “De vrouw zal niet vrij worden en is dat ook niet waard, als zij niet zichzelf bevrijdt, niet toont de zelfbewuste te zijn, de fiere, die zelfstandig haar ketenen wil afwerpen.”