Eenzaamheid onder senioren

Middels uitvoerig mailcontact heeft de Charitycommissie ons verzocht een artikel te schrijven over eenzaamheid onder senioren. Eenzaamheid is een topic dat helaas erg actueel en omvangrijk is. Hoewel het voor ons jongvolwassenen niet zo’n probleem lijkt, is het toch echt een probleem dat de hele maatschappij aangaat. Het is een groeiend probleem en bovenal iets dat wij maatschappij breed kunnen aanpakken.

Op wie ziet het probleem?

Eenzaamheid neemt toe met leeftijd en komt onder zowel mannen als vrouwen in gelijke mate voor. Onder senioren ouder dan 85 jaar komt het wel vooral onder (alleenstaande) vrouwen voor. Er zijn meer dan 4 miljoen 55-plussers. Hiervan voelt meer dan 1 miljoen zich eenzaam. Van hen zijn 200.000 extreem eenzaam, zij hebben slechts een keer in de maand een sociaal contact. Van de ruim 2,9 miljoen 65-plussers voelen bijna 900.000 mensen zich eenzaam. Van de 75- tot 85-jarigen voelt bijna 50% zich eenzaam. Van de 85-plussers voelt bijna 60% zich eenzaam (Volksgezondheidenzorg.info, 2018). Vooral door een opeenstapeling van gebeurtenissen. Hierbij moet je denken aan het verlies van een partner of vrienden, het verlies van mobiliteit en van zelfstandigheid. Ook het intreden van pensioen valt sommigen zwaar, hierbij kunnen veel sociale contacten verloren gaan.

Waarom is het een probleem?

Eenzaamheid kan ernstige gevolgen hebben. Eenzaamheid verhoogt de bloeddruk, het stressniveau en de kans op een depressie. Eenzame ouderen blijken 14% meer kans te hebben op een vroege dood dan de gemiddelde persoon. Daarmee is de kans op vroeg overlijden bij eenzaamheid twee keer zo groot als bij overgewicht (Cacioppo et al, 2012). Natuurlijk streven we ernaar om zoveel mogelijk mensen gelukkig te laten leven. Mensen zijn groepsdieren en dus sociale wezens. Eenzaamheid kan dan ook leiden tot stemmingsstoornissen of psychische aandoeningen. Uit een studie blijkt dat 87,8 % van de depressieve ouderen eenzaam zijn, de helft is zeer eenzaam (Van Beljouw, et al., 2014).

Door vergrijzing kan het probleem steeds groter worden. Nederland telt begin 2017 3,1 miljoen 65-plussers, waarvan 0.7 miljoen 80-plussers. Dit aantal zal de komende jaren snel stijgen. In 2040 leven er 4.7 miljoen 65-plussers in Nederland (26% van de totale bevolking), waaronder 2 miljoen 80-plussers (CBS, 2015).

Wat wordt er tegen gedaan?

Er zijn verschillende initiatieven opgezet vanuit het rijk of gemeenten. Onlangs het actieprogramma Eén tegen Eenzaamheid opgezet door minister de Jonge. Natuurlijk zijn er ook vele maatschappelijke organisaties betrokken. Coalitie Erbij ondersteunt mensen die zich eenzaam voelen en voeren allerlei activiteiten uit. Zelf actief blijven en bijvoorbeeld vrijwilligerswerk doen of deelnemen aan (laagdrempelige) sociale activiteiten vermindert namelijk eenzaamheid en de kans op sociaal isolement.

Kan ik helpen?

Zelf kun je natuurlijk ook meehelpen in het bestrijden van eenzaamheid! Ongeveer een maand geleden heeft de Charitycommissie bijvoorbeeld meegeholpen met het vervullen van een aantal kleine wensen, georganiseerd door Stichting Vrijwilligerswinkel. In Duplo’ers Hilke, Steven en ik hebben samen met de dames van Verzorgingstehuis Aafje Hoppensteyn en vrijwilligers van Stichting Vrijwilligerswinkel een gezellig een rondje gelopen in het Kralingse bos en langs de Kralingse plas en afsluitend pannenkoeken gegeten. Mijn ervaringen? Verassende en leuke gesprekken en heerlijk rustgevend zo’n ochtend. Hoevaak loop je nou zelf in het bos of langs de plas?

Wat je op zijn minst kan doen is nagaan of je zelf wel vaak genoeg langsgaat bij je grootouders. Of misschien vind je het leuk je eens vrijwillig in te zetten voor een oudereninitiatief. Bedenk je dat 200.000 ouderen in Nederland maar eens per maand bezoek krijgen.

 

Referenties

van Beljouw, I. M., van Exel, E., de Jong Gierveld, J., Comijs, H. C., Heerings, M., Stek, M. L., & van Marwijk, H. W. (2014). “Being all alone makes me sad”: loneliness in older adults with depressive symptoms. International psychogeriatrics, 26(9), 1541-1551.

CBS (2015). Tot 2040 verdubbelt het aantal alleenwonende tachtigplussers. Van: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/51/tot-2040-verdubbelt-het-aantal-alleenwonende-tachtigplussers

Luo, Y., Hawkley, L. C., Waite, L. J., & Cacioppo, J. T. (2012). Loneliness, health, and mortality in old age: a national longitudinal study. Social science & medicine, 74(6), 907-914.

Volksgezondheid.info (2018). Eenzaamheid, Cijfers & Context. Van: https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/preventie-zorg/preventie#node-aanbod-preventie-van-eenzaamheid