Lang leve de democratie!?

In het westen heerst de overtuiging dat de democratische vorm met de scheiding der machten de beste manier is om een land te besturen. Daarom wordt zo'n soort democratie ook altijd als streefdoel gezien voor alle andere ontwikkelende landen in de wereld. Nooit zal je in een discussie iemand horen pleiten voor een andere vorm van bestuur zoals een aristocratie. Dat dacht ik tenminste, totdat ik een tijd geleden een Nexus-conferentie bijwoonde waar ik een adviseur van Poetin en een prominent ideoloog van de Communistische Partij in China zo een betoog uit hun mouw zag schudden over waarom het bestuur van hun land goed geregeld is. Die besturen zijn niet erg democratisch te noemen. Verder waren er allemaal mensen aanwezig die voor de democratie waren inclusief een adviseur van Obama. Toch hadden zij het een stuk lastiger met het verdedigen van hun standpunt. Want zeg nou zelf: wanneer heb jij er voor het laatst over nagedacht waarom een democratie de beste bestuursvorm is? Later in dit artikel sta ik daar bij stil, maar eerst even op een rijtje wat de zwakke punten zijn van een democratie.

De zwakke punten

Ten eerste is het resultaat van verkiezingen in een democratie lang niet altijd het resultaat wat ook het beste zou zijn voor het hele land. Dit komt mede doordat campagnes van de kandidaten vaak niet over de inhoud van de plannen gaan. Zo was te zien dat in de Verenigde Staten de presidentsverkiezingen veel meer gingen over het imago van de kandidaten in plaats van over wat hun politieke ideeën waren. Stel, Jeb Bush was de beste kandidaat geweest omdat hij het meest geschikt is om de Verenigde Staten als land vooruit te helpen. Dan nog had hij de verkiezingen niet gewonnen omdat hij door een medekandidaat ‘Low Energy Jeb Bush’ werd genoemd en iedereen dat oppakte. Hierdoor werd een slecht imago neergezet voor Jeb Bush dat hij nog steeds niet kwijt is, lang na de inauguratie van Trump. Zo gaan de verkiezingen steeds minder draaien om plannen en steeds meer om charisma.

Een ander voorbeeld hiervan is de Brexit. Daar werd door het Brexit-kamp makkelijke slogans gebruikt die goed door de bevolking werden opgepakt. Dat veel van die slogans niet klopten is een bijzaak. Verder durfde de regerende partijen niet of nauwelijks campagne te voeren tegen een Brexit omdat ze bang waren voor gezichtsverlies. Diezelfde partijen hadden immers jarenlang de Europese Unie zwart gemaakt omdat de EU altijd een makkelijk doelwit hiervoor was. Deze samenloop van omstandigheden zorgde ervoor dat de uitslag resulteerde in een stem voor een Brexit. Helemaal democratisch was dit proces en toch zeggen vrijwel alle experts dat het dramatisch zal zijn voor de economie van Groot-Brittanië. Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen waar de stem van het volk niet altijd de meest wijze is. De democratie zorgde er recentelijk voor dat Spanje bijna uiteenviel en dat de nieuwe grootste partij van Italië is opgericht door een komiek. Wat verder terug in de tijd bevindt zich veruit de grootste democratische blunder tot nu toe. Hitler is namelijk gewoon via het democratisch systeem aan de macht gekomen.

Deze ‘nadelen’ van de democratie zijn dan ook redenen waarom Rusland en voornamelijk China zeggen dat een goede vorm van bestuur ook een andere vorm aan kan nemen dan de westerse democratie. Zo vindt China dat een aristocratie effectievere resultaten levert voor de economie en dus beter is voor het land dan elke andere vorm van bestuur. Het Youtube-kanaal CrashCourse weet in dit filmpje heel duidelijk te verwoorden hoe China naar het bestuur van haar land kijkt. Na de dictator Mao was er een gigantisch machtsvacuüm in China ontstaan dat moest worden opgevuld. De Chinezen zijn ervan overtuigd dat dit alleen door een strenge regering kon worden gevuld. Tijdens de opstand in Egypte werd ook duidelijk dat zo een machtsvacuüm niet altijd door een democratie kan worden gevuld. Daar werden democratische verkiezingen gehouden waardoor een extreem islamitische partij aan de macht kwam die vervolgens weer door het leger werd afgezet omdat het leger het niet met de uitslag eens was. China daarentegen heeft met zijn bestuur een gigantisch land met massa’s mensen op de been weten te krijgen en is hard op weg om de grootste economie van de wereld te worden. Nederland is vergeleken met China minuscuul. Toch hebben we hier al veel moeite om met 17 miljoen inwoners een gezamenlijk beleid uit te voeren laat staan dat we een land van bijna 1,4 miljard inwoners één richting op zouden proberen te sturen. Het is goed voor te stellen dat de Chinezen de touwtjes iets korter houden om alle neuzen in één richting te krijgen.

Verder moet de westerse wereld ook niet onderschatten hoe lang zij erover gedaan heeft om haar democratieën na de Verlichting van de 18de eeuw op te bouwen. Dat ging met vallen en opstaan over de eeuwen heen. Dan is het nogal veel om te verwachten dat andere landen in één klap een democratie zonder problemen door kunnen voeren als ze geen tijd voor de ontwikkeling daarvan wordt gegeven. Het gevolg van een plotsklapse roep om democratie is goed te zien geweest tijdens de Arabische lente. Deze opeenvolgende opstanden hebben vooral veel bloedvergieten tot gevolg gehad. Uiteindelijk heeft alleen Tunesië een democratie eraan overgehouden en is er nog steeds oorlog in Syrië.

Afschaffen die democratie?

Waarom hebben we dan een democratie? Simpelweg omdat het weliswaar een slechte vorm van regeren is, maar altijd nog beter werkt dan alle andere vormen van bestuur. Als je kijkt naar de landen waar de fundamentele mensenrechten worden gerespecteerd, zijn dat allemaal landen met een westerse democratie en een scheiding der machten. In die landen zijn mensen ook het gelukkigst en is er minder ongelijkheid. Ook floreren de creatieve sectoren niet zo goed onder een andere bestuursvorm dan een democratie. Bedrijven die sterk door de overheid worden gereguleerd komen eigenlijk nooit met baanbrekende uitvindingen en creatieve ideeën. De kans dat Google, Apple en Hollywood er waren geweest als de Verenigde Staten een dictatuur waren geweest is klein. Verder zijn autoritaire staten ook sneller geneigd om een oorlog te beginnen dan een land onder democratisch bestuur. Zo zijn er nog meer redenen op te noemen waarom een democratie het beste is voor het welzijn van de mensen in een land. Deze opsomming is daar maar een kleine versimpelde fractie van. Denk er zelf maar een keer over na en verdiep je in het onderwerp. In de huidige tijden waar ook het Westen flirt met stromingen die de democratie willen inperken is die kennis misschien wel essentiëler dan je zou willen. In Nederland is er niet voor niks één partij zonder een intern democratisch beleid de erg groot is geworden tijdens de laatste verkiezingen.