Gelukkig Nieuwjaar?

Gelukkig Nieuwjaar?

Door de tentamenweek en alle bijkomende stress zou je bijna iets vergeten. Het is binnenkort weer tijd voor verplichte gezelligheid: kerstavond, 1e kerstdag, 2e kerstdag en als klap op de vuurpijl oud en nieuw. Voor sommigen oprecht een gezellige tijd, voor anderen kan het soms een kwelling zijn: (schoon)familie. Of je de feestdagen nu positief of negatief tegemoet gaat, één ding is zeker. Je begint het nieuwe jaar met een knal, als het niet je eigen knal is dan wel die van je buren. Ik heb het natuurlijk over vuurwerk. Net als bij de verplichte gezelligheid zijn de meningen verdeeld. De één vindt vuurwerk fantastisch, de ander heeft er niets mee. Recent gaan er steeds meer stemmen op om particulier vuurwerk te verbieden. Waar komen zij vandaan? Hebben ze gelijk of wordt er overdreven?

Een korte geschiedenis

Vuurwerk werd voor het eerst op grote schaal gebruikt in China, waar het voor het eerst rond de 7de eeuw begon tijdens de Tang-dynastie. In Nederland is vuurwerk vanaf ongeveer de jaren zeventig algemeen gebruik tijdens oud en nieuw en is sindsdien steeds massaler geworden. Voor die tijd was het ook al gebruik om lawaai te maken met de jaarwisseling, door middel van bijvoorbeeld vuurwapens, of origineler: carbidschieten. Tegenwoordig steekt bijna iedereen wel een pijltje of een rotje af rond 31 december.

De Enschedese vuurwerkramp

Vuurwerk heeft echter ook een keerzijde. Het schrijnendste voorbeeld is ontegenzeggelijk de Enschedese vuurwerkramp. In 2001 ontstond er brand in een opslagruimte voor vuurwerk, waar 23 doden en bijna 1000(!) gewonden vielen. Daarnaast werd een hele wijk met daarin 200 woningen volledig verwoest en raakten 1500 woningen en 500 bedrijven buiten de wijk zwaar beschadigd. Een van de explosies was de grootste explosie in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog.

Voorstanders verbod op particulier vuurwerk

Het belangrijkste argument dat voorstanders op een verbod aanvoeren is de schade die consumentenvuurwerk aanricht, niet alleen aan eigendommen en personen maar ook aan het milieu. De afgelopen tien jaar is er gemiddeld voor bijna 15 miljoen euro schade aan woningen, voertuigen en openbare ruimte veroorzaakt door particulier vuurwerk, daar horen de kosten van medische zorg nog niet bij. Ook die kosten zullen aanzienlijk zijn, vorig jaar waren er 482 mensen die naar de spoedeisende hulp moesten. Eindstand: 31 verloren vingers, vier geamputeerde handen, 176 personen met oogletsel. Je zou kunnen zeggen “eigen schuld”, maar het blijkt dat de helft van de slachtoffers van vuurwerkongevallen zelf geen vuurwerk afstak. Bovendien is 20% van het totaal minderjarig, zij zullen er waarschijnlijk de rest van hun leven last van hebben. Vuurwerk helemaal afschaffen is niet de bedoeling van de voorstanders op een verbod. Ze zien liever dat er meer grote georganiseerde shows komen die door professionals worden gedaan. Hier weet je zeker dat het allemaal legaal gebeurt, in tegenstelling tot particulier vuurwerk. Daar is een aanzienlijk deel illegaal of zelfgemaakt vuurwerk, vaak ontzettend gevaarlijk voor de gebruiker en de omstanders.

Tegenstanders verbod op vuurwerk

De tegenstanders voor een verbod op vuurwerk leggen de nadruk van de schade ergens anders. Het probleem ligt niet bij het vuurwerk, maar bij de gebruikers ervan. Er is veel onvoorzichtig gebruik van vuurwerk, denk maar aan de wankele wijnfles waar je altijd je pijlen inzet. Bovendien lijken sommigen rond de jaarwisseling te denken dat ze een vrijbrief hebben om zich te misdragen. Het verbieden van particulier vuurwerk zal dit niet veranderen en zou extra handel in illegaal vuurwerk in de hand werken. Bovendien zou een verbod niet te handhaven zijn door de politie, die op dit moment al moeite hebben om het vuurwerk gebruik buiten de toegestane uren binnen de perken te houden. Een laatste argument is dat de overheid zich niet te veel met dit soort ‘kleine zaken’ zou moeten bemoeien. Zo zou je alles wel kunnen verbieden, betogen ze.  

Eindoordeel

Een gebeurtenis als die in Enschede laat je wel twee keer nadenken over het ‘nut’ van vuurwerk, als er zulke rampzalige gevolgen tegenover kunnen staan. Aan de andere kant was het opgeslagen vuurwerk niet voor particulier gebruik, dus had een verbod de ramp ook niet voorkomen. Persoonlijk vind ik dat de argumenten vóór een verbod wat sterker zijn. Met name het feit dat de helft van de slachtoffers zelf geen vuurwerk afstak, vind ik best schokkend. Ook ben ik het niet eens met het argument van de tegenstanders dat een verbod illegaal vuurwerk in de hand zou werken. Als al het particuliere vuurwerk verboden wordt is het veel makkelijker om het illegale vuurwerk op te merken, aangezien er in het algemeen veel minder vuurwerk is.

De afgelopen jaren is het particuliere vuurwerkgebruik langzaam ingeperkt. Er zijn ook tussenoplossingen geprobeerd, zoals ‘vuurwerkvrije zones’ rond scholen en ziekenhuizen. Onder andere grote steden als Den Haag, Enschede, Rotterdam en Amsterdam hebben meerdere vuurwerkvrije zones. Het succes van deze zones is gemixt, sommige ervaren het als een goede zaak, anderen vonden dat het geen verschil maakte.

De discussie rond particulier vuurwerkgebruik zal nog wel een paar jaar door gaan. Geniet er de komende jaren dus maar extra van als je je eigen vuurpijl die lucht in schiet, het zou wel eens je laatste kunnen zijn…