Wachtgeld
Coverphoto by Didier Weemaels
Bestuurservaring had hij al, maar wederom zit Fred Teeven binnenkort aan het roer. Na zijn eerdere functies als kamerlid en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, heeft Teeven dit keer de verantwoordelijkheid over het veilig naar huis brengen van passagiers in de stad Haarlem. Hij wordt namelijk parttime buschauffeur bij Connexxion. “Ik heb al steeds in mijn hoofd internationaal vrachtwagenchauffeur te worden. Toen de kans zich voordeed anderhalve dag per week in mijn regio op de bus te zitten, werd ik meteen enthousiast”, geeft de heer Teeven naar eigen zeggen aan. Bovendien laat hij weten dat hij niet lijdzaam thuis wil wachten op een nieuwe baan en alleen maar van zijn wachtgeld wil leven.
De discussie omtrent wachtgeld
Wachtgeld. Het is nog steeds een ‘hot topic’ in Nederland. De regels zijn in Nederland de afgelopen jaren weliswaar flink aangescherpt, nog steeds is de regeling voor gerechtigde oud-politici zeer riant. Momenteel ontvangt een oud-politici die minimaal drie maanden een daarvoor gerechtigde functie heeft bekleed het eerste jaar 80% en de resterende tijd 70% van het laatstverdiende loon. De periode dat zij dit ontvangen is even lang als de tijdsduur dat deze politicus in de kamer heeft gezeten, met een minimum van twee jaar en een maximum van drie jaar en twee maanden. Actieve ministers krijgen jaarlijks 157 duizend bruto betaald, staatssecretarissen 147 duizend en tweede kamerleden 107 duizend. Bij vertrek ontvangen zij dus het eerste jaar 80% en de resterende tijd 70% van dit bedrag. Dit terwijl iemand die recht heeft op een WW-uitkering slechts een maximum van 35.000 euro ontvangt, maar voor oud-politici bestaat deze regeling dus niet. Sterker nog, vindt een oud-politicus binnen deze wachttijd een minder betaalde baan, dan wordt het verschil aangevuld met wachtgeld. Een andere punt van kritiek van deze regeling, is dat binnen deze regeling ongeacht de reden van vertrek altijd wachtgeld wordt uitgekeerd, dus ook bij vrijwillig opstappen. Terwijl, wanneer een gewone werknemer ontslag neemt, danwel oneervol wordt ontslagen, dan heeft deze persoon geen recht op WW, maar valt dan in de bijstand.
Maar nu. Eindelijk is er positief nieuws omtrent oud-politici die wachtgeld ontvangen. Heel Nederland heeft waardering voor het feit dat de heer Teeven part-time zijn bestuurders ervaring gaat gebruiken om mensen te vervoeren. Hiervoor kwamen oud-politici die wachtgeld ontvingen vaak minder positief in het nieuws. Begin vorig jaar was het D66-Kamerlid Wassila Hachchi die per direct het werk in de kamer erbij neerlegde om vrijwillig Hillary Clinton te gaan helpen met haar campagne. Anderen gingen haar voor. Zo stapte Kathleen Ferrier in 2011 uit de kamer vlak voordat er een nieuwe regeling omtrent het wachtgeld werd ingevoerd wat haar ruim zeven ton opleverde en doken er foto’s op dat zij daar in de eerste klas van een KLM vliegtuig heerlijk van aan het genieten was. Vervolgens was het de beurt aan Bert van der Roest die de 40 duizend die hij had gestolen van de Daklozenkrant wilde terugbetalen met wachtgeld. Ook Krista van Velzen, Onno Hoes en Peter Rehwinkel kwamen meermaals negatief in de media over de manier hoe zijn hun wachtgeld gebruikten.
Moet wachtgeld afgeschaft worden?
De kwestie is lastiger dan het lijkt. Tijdens een uitzending bij Pauw legt oud-Groenlinks kamerlid Tofik Dibi uit dat politicus zijn, naast een loodzware werkweken, heel veel verantwoordelijkheden met zich meebrengt en dat één fout in de politiek mede dankzij alle media-aandacht vaak al fataal is, wat dikwijls leidt tot vrijwillig aftreden. Daarnaast klagen oud-politici vaak dat zij na hun kamerperiode moeilijk aan het werk komen, omdat zij bij bedrijven een slechte naam hebben. Als gevolg hiervan krijgen zij vaak veel kritiek in de media. Zowel ‘Van Ede en Partners’ als ‘Loopbaan na Politiek’, opgericht door oud-kamerlid Rendert Algra, beamen dat het voor oud-politici erg moeilijk kan zijn om weer tot de arbeidsmarkt toe te treden. Daarbij komt ook nog eens dat oud-politici die wél snel een baan vinden, eenzelfde soort mediakritiek krijgen. Voorbeelden hiervan zijn Marcouch die per 1 september jl. burgemeester werd van Arnhem en Wolbert die sinds 1 juni de functie directeur van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde uitoefent. Zij zouden deze banen via vriendjespolitiek verkregen hebben. Vermeij, die na tien jaar politiek en het historische verlies van de PvdA in maart ook stopte met een rol in de politiek gaf tevens aan dat zij haar kamerwerk wilde afmaken, omdat zij vond dat ze dit aan haar kiezers verplicht was, en dit kost natuurlijk tijd.
Aan de andere kant zijn veel bedrijven sterk geïnteresseerd in oud-politici, om zo connectie met de politiek te houden. Jan Peter Balkenende is met zijn adviserende functie bij EY daar het beste voorbeeld van en volgens veel headhunters kan een politieke carrière tegenwoordig juist de opstap zijn naar het bedrijfsleven. Maar ook, zoals hierboven al eerder genoemd, schept het netwerk dat een politici tijdens zijn of haar periode op doet veel mogelijkheden tot andere politieke of maatschappelijke functies. Dat politici volgens Dibi veel verantwoordelijkheden hebben en dat één fout fataal kan zijn, geldt natuurlijk in meerdere vakgebieden en bovendien worden politici daar natuurlijk voor betaald.
Een afschaffing van de regeling zoals bijvoorbeeld SP’er Ronald van Raak wilt, zal onrealistisch zijn. Degenen die namelijk over deze wetten gaan, zouden zichzelf namelijk alleen maar in de vingers snijden. Echter kan er wel verwacht worden dat gedurende het komende decennium er in de media weer schandalen zullen opduiken en dat onder maatschappelijke druk de regeling weer aangescherpt zal worden. Echter is wel gebleken dat een initiatief als buschauffeur onder de Nederlanders veel positieve media-aandacht krijgt. Nu maar hopen dat Teeven dit keer wel de hele rit uit zit, bij vertraging hoeven Haarlemmers namelijk niet te rekenen op wachtgeld.