Waarom acupunctuur pseudowetenschap is

^{_{Coverphoto by William Bout}} 

Waarom acupunctuur moet worden beschouwd als pseudowetenschap.

 

Acupunctuur berust op het geloof dat het insteken van naalden op acupunctuur punten, zogenaamde kruispunten van ‘meridianen’, in de huid ‘Chi’ kan activeren. Chi zou een onzichtbare levensvloeistof zijn dat circuleert in het lichaam om organen te laten functioneren. Er bestaan verschillende soorten acupunctuur die corresponderen met verschillende tradities, soms al meer dan 2500 jaar oud. Ondanks deze ouderdom en onderliggende theorieën van acupunctuur is het enige wetenschappelijke aan acupunctuur zijn placebo-effect¹. Acupunctuur moet daarom worden onderscheiden van echte wetenschap, en moet worden toegewezen als pseudowetenschap.

Ten eerste ontbeert de werking van een acupunctuurbehandeling waarlijk empirisch bewijs. De therapie doorstaat geen dubbel blindonderzoek, dit betekent dat een acupunctuurtherapie geen (significant) betere genezing biedt dan zogenaamde schijnbehandelingen (sham treatments) voor acupunctuur. Interessant (en een voorbeeld hiervan) is een studie welke als schijnbehandeling tandenstokers gebruikte in plaats van echte acupunctuurnaalden. Acupunctuur met tandenstokers werkte beter dan ‘echte’ acupunctuur². Uiteraard verplettert dit onderzoek het hele concept van acupunctuur wetende dat de tandenstokers niet diep genoeg in de huid kunnen worden geïnjecteerd om zo de ‘meridianen’ te gebruiken. Dit is natuurlijk niet het enige onderzoek naar de werking van acupunctuur, er zijn er honderden zo niet duizenden. Nog nooit is met degelijk wetenschappelijk geneesmiddelenonderzoek bewezen dat acupunctuur meer geneeskracht biedt dan een placebo-reactie³.

Acupunctuur is gebaseerd op vage en strijdige theorieën die beweren dat ziektes worden veroorzaakt door een onbalans tussen energieën zoals chi, yin en yang⁴. Deze ideeën zijn karakteristiek voor een pseudowetenschap. Ze zijn namelijk immuun voor nieuwe ideeën en dat terwijl deze traditionele ideeën al lang geleden zijn ondermijnd. Deze levensenergieën zijn nog nooit aangetoond en al helemaal nooit is aangetoond dat ziektes ontstaan als deze energieën in ‘een onbalans’ – niet falsifieerbaar – verkeren⁵.

Daarnaast zijn de aanspraken die acupunctuurtheorie maakt in strijd met andere wetenschappelijke disciplines, een natuurkundige zal nog nooit van de energiegrootheid ‘chi’ en zijn ‘bio-energetische velden’ hebben gehoord. Chi, meridianen en ‘acupunctuur punten’ zijn vage termen die het product zijn van oude Chinese denkwijzen, maar die nog nooit zijn bewezen door enige wetenschappelijke uitkomst.

Hoewel het praktiseren van acupunctuur wijdverspreid is in China, de VS en Europa, alleen al in Nederland gaan ongeveer 1 miljoen mensen naar de alternatieve genezer, is dit geen argument voor de werking ervan dat zou natuurlijk een mooie ad populum drogreden zijn. Acupunctuur leeft op de persoonlijke verhalen van mensen, die dachten dat het voor hen werkte. En als je favoriete tante op een verjaardag vertelt hoe het haar rugklachten heeft doen verdwijnen, dan moet het toch wel waar zijn? Nee, anekdotes tellen niet als wetenschappelijk bewijs.

Problematisch is dat acupunctuur in de VS zelfs steeds meer wordt beoefend in academische medische centra. Het verschil tussen evidence-based-medicine en alternatieve geneeswijzen moet juist duidelijk blijven. Tot nu toe is het succes van de beoefening acupunctuur slechts te wijten aan anekdotisch bewijs, door uitoefening in (academische) ziekenhuizen krijgen mensen de perceptie dat artsen dit als legitieme geneeswijze zien terwijl dat juist niet zo is.

Een ander probleem met acupunctuur is namelijk de publicatie bias van de acupunctuur community. Alleen auteurs die acupunctuur praktiseren en sympathiseren hebben positieve resultaten. Resultaten die zo klein zijn dat ze klinische relevantie ontbreken⁶. Deze confirmation bias interfereert met kritisch denken en sluit aan bij acupunctuur als pseudowetenschap.

Gezien acupunctuur niet voldoet aan de toets van de wetenschappelijke methode zouden we moeten stoppen met het verspillen van geld, tijd en energie hieraan. Wat mij betreft hoort acupunctuur dan ook niet thuis in aanvullende zorgverzekeringen en moeten acupuncturisten gewoon weer btw afdragen. Acupunctuur heeft geringe therapeutische werking en kan ook nog eens leiden tot zenuwbeschadigingen, nabloedingen en infecties doordat de huid gepenetreerd wordt. De werking berust slechts op een geloof...

 

¹ Ernst, E. (2006). Acupuncture–a critical analysis. Journal of internal medicine, 259(2), 125-137.

² Cherkin, D. C., Sherman, K. J., Avins, A. L., Erro, J. H., Ichikawa, L., Barlow, W. E., ... & Khalsa, P. S. (2009). A randomized trial comparing acupuncture, simulated acupuncture, and usual care for chronic low back pain. Archives of internal medicine, 169(9), 858-866.

³ Derry, C. J., Derry, S., McQuay, H. J., & Moore, R. A. (2006). Systematic review of systematic reviews of acupuncture published 1996–2005. Clinical Medicine, 6(4), 381-386.

⁴ Kaptchuk, T. J. (2002). Acupuncture: theory, efficacy, and practice. Annals of internal medicine, 136(5), 374-383.

⁵ Lindeman, M. & Saher, M. (2007). Vitalism, Purpose and Superstition. British Journal of Psychology, 98, (1), 33-44.

⁶ Colquhoun, D., & Novella, S. P. (2013). Acupuncture is theatrical placebo. Anesthesia & Analgesia, 116(6), 1360-1363.