Zeg maar dag tegen je geld

Nee, nee, nee, ik heb het niet over de plannen van het kabinet waarin elke student die begint met studeren vanaf 2018 de helft van zijn collegegeld het eerste jaar terugkrijgt en hoe dat betaald gaat worden. Rutte III gaat de rente die nu nog gekoppeld is aan de vijfjaars rente op staatsleningen koppelen aan de tienjaars rente en daarmee zal de rente voor alle studenten stijgen. Studenten die in het jaar 2015, 2016 of 2017 zijn begonnen met hun studie worden dus driedubbel benadeeld: zij zijn de eerste groep die in het leenstelsel vallen, krijgen geen korting maar mogen wel meer rente betalen om de hiervoor genoemde korting te gaan betalen. Bye bye suikeroompje DUO, het was leuk je gekend te hebben. Maar nee, hier ga ik het vandaag niet over hebben. We gaan echt doei zeggen tegen geld.

Het fysieke geld tenminste. Het mag dan momenteel nog wel de normaalste zaak ter wereld zijn om op zaterdagavond vijftig euro uit de muur te trekken om vervolgens de volgende ochtend geen idee te hebben waar dat mooie gouden briefje is gebleven, maar zeg nou eerlijk, het komt ook steeds vaker voor dat je zondagochtend (of middag) wakker wordt en je op je bankieren app wél kan zien waar dat geld heen is gegaan (vaak meer dan vijftig euro). Kort door de bocht, we doen steeds meer elektronische betalingen. Het wordt alsmaar makkelijker en makkelijker om met je bankpas in de supermarkt contactloos te betalen of om je vrienden geld terug te vragen door eventjes een TIKKIE te sturen. Ook ouderen gebruiken hun bankpas steeds meer en baby’s van nog geen jaar oud mogen al een bankpas aanvragen bij de Rabobank, ING of ABN AMRO. Zo kunnen zij lekker hun spaargeld opmaken aan baby-spenen of een nieuwe Teletubbies-tablet.

Waar is geld geboren?

Het allereerste muntgeld stamt uit de zevende eeuw voor Christus en het allereerste briefgeld werd uitgegeven in de zevende eeuw na Christus. Hiervoor betaalde men met zout of schelpen of vond er nog directe ruil plaats. In 1252 wordt in Nederland de gulden uitgebracht en precies 750 jaar later vervangen door de Euro. Kopen op rekening wordt in de negentiende eeuw steeds populairder en in 1950 wordt de eerste Diners Club Credit Card in Amerika uitgebracht en is vanaf 1957 ook op Nederlandse markten verkrijgbaar. Sindsdien zijn we alleen maar meer elektronisch gaan betalen. Vanaf 2012 is in alle winkels de slogan “Klein Bedrag? Pinnen Mag!" te zien en sinds 2014 kunnen we contactloos betalen. Dit resulteerde erin dat in 2016 voor het eerst meer pin dan contant betalingen in Nederland waren: 50,5% tegenover 49,5%. In Nederland zijn we goed op weg, maar in landen zoals Engeland, Canada en Zweden zijn ze nog verder dan wij en in Australië hoef je niet eens je bankpas mee van huis te nemen, maar kun je gewoon met je telefoon even “tappen”. In de VS gaan ze zelfs nog een stapje verder: daar zijn er al plekken waar je je telefoon alleen nog maar bij je hoeft te hebben. De caissière kan dan op een tablet zien dat jij in de winkel bent, op jouw foto klikken en zo de transactie afschrijven.

De voor- en nadelen van money, money, money

Er zitten natuurlijk onwijs veel voordelen aan het elektronische geld. Het is sneller, makkelijker en veiliger dan fysiek geld. De markt voor bankovervallers verdwijnt en ook heeft een portemonnee rollen niet meer zoveel zin. Daarnaast is muntgeld erg duur om te maken. Een euromunt kost bijna 13 cent om te produceren. Chartaal geld is ook erg onhygiënisch: op een eurobiljet zitten gemiddeld 11.000 bacteriën, voornamelijk van anderen. Maar ook zijn er genoeg nadelen met betrekking tot elektronisch geld. Denk aan privacy. Momenteel kan jouw bank precies zien waar je je geld aan besteedt en wanneer. Maar niet alleen de bank. Volgens nieuwe Europese Regelgeving (PSD2) zijn banken straks verplicht om betaalgegevens van hun klanten te leveren aan derden als zij daar om vragen. Deze partijen dienen wel een licentie te hebben en de klant dient toestemming te geven. Veel klanten hebben echter ooit toestemming aan hun bank gegeven voor een eenmalig onderzoek en weten niet dat hun gegevens nu ook worden doorverkocht. Bovendien geven wij makkelijker geld uit als we met de kaart betalen. “Een pinpas is een plastic ding, je ziet niet wat je echt uitgeeft. Je ziet het pas later”, zo zegt het Nibud. En hoe ga je voortaan je cadeau aan vrienden geven? “Hee, gefeliciteerd met je verjaardag. Ik heb je even 10 euro overgemaakt"?

Toch is de verwachting dat het elektronische geld meer en meer de overhand zal gaan krijgen in het dagelijks leven de komende jaren. In zijn boek “The End of Money” vroeg David Wolman in 2012 al waarom ze niet nu al van het fysieke geld zouden afstappen. In een hoofdstuk beschreef hij zijn ervaring met het leven zonder fysiek geld gedurende een heel jaar. Een geslaagd experiment, maar toch waren er nog momenten gedurende het jaar waarin David wel contant geld nodig had. "Technologie zal uiteindelijk de bepalende factor hierin gaan spelen," voorspelt hij. Er zal geen overheid ter wereld zijn die plots contant geld zal verbieden, maar waarom zouden mensen nog contant geld willen hebben als zij overal veel makkelijker, sneller en veiliger digitale transacties kunnen doen? Voor de meeste mensen geldt dat in sommige situaties de technologie nog niet toereikend genoeg is om een digitale transactie te doen. Denk maar aan de lokale sportclub die nog geen pinautomaat heeft, de kroeg waar je nog steeds 20 cent transactiekosten moet betalen voor een biertje van 2 euro of inderdaad het voldoen aan de cadeautip van je beste vriend of vriendin: geld. Hoe lang dit nog standhoudt, David Wolman denkt dat het in de westerse wereld niet langer dan twee decennia zal duren en dat daarna ook snel de ontwikkelingslanden zullen volgen. Geniet dus nog maar even goed van het knisperende geluid van het vijftig euro-briefje dat je uit de muur gaat halen aanstaande zaterdag, voordat het voorgoed uit je portemonnee verdwenen is.