Wat suiker met je lichaam doet

Een nieuw jaar gaat vaak gepaard met een hoop goede voornemens. De een wil beter zijn best doen voor de studie, de ander wil wat vaker langs huis, een derde wil gezonder eten. En vooral dat laatste is een dingetje in onze maatschappij. Driekwart van de Nederlandse bevolking eet ongezond, met als grootste groep de jeugd! Te weinig groenten en fruit en teveel zoete verleidingen. De grote boosdoener: suiker.

Suiker zit, zoals we allemaal wel weten, in bijvoorbeeld snoep, koek en chocolade. Maar naast deze voor de hand liggende producten is suiker ook verwerkt in vlees voor op brood, sauzen en producten in blik. Grofweg gezegd zit er suiker in alle pakjes, zakjes, potten en blikken die je vindt in de supermarkt! Bovendien kent suiker vele namen, dus hoe weet je dan wat je koopt?

Agavenectar, Agavesiroop, Ahorncrème, Ahornsiroop, Appelsapconcentraat, Appelstroop, ‘Aroma’ (suiker + smaakstof), Barbados suiker, Basterdsuiker, Beetwortelsap, Bietenstroop, Bietsuiker, Blackstrap Molasses, Bruine suiker, Caramel (verhitte/gebrande suiker), Castor melis, Confectiesuiker, D-glucose, Dadelstroop, Demerara, Dextrose, Diastatisch moutextract, Diksap, Donkere/donkerbruine basterdsuiker, Druivensapconcentraat, Druivensuiker, Eindmelasse, Esdoornsiroop, Fruitsuiker, Fructose, Fructose-invertsuikerstroop, Fructosesiroop, Fructosestroop, Fruitsapconcentraat, Galactose, Gebrande suiker, Gebrande suikerstroop, Geconcentreerd vruchtensap, Geconcentreerd (…)sap, Geleisuiker, Gele kandijsiroop, Gierstsiroop, Glucose, Glucosesiroop, Glucosestroop, Glucose-fructosestroop, Gouden siroop, Honing, Invertsuiker, Invertsuikerstroop, Invertsiroop, Invertstroop, Johannesbroodpitsiroop, Kandij, Kandijsuiker, Kandijstroop, Kaneelsuiker, Karamel (verhitte/gebrande suiker), Karamelsuikerstroop, Kokosbloemsuiker, Kokosbloesemsuiker, Kristalsuiker, Kristallijne fructose, Lactose, Lichte/lichtbruine basterdsuiker, (Magere) melkpoeder: +/- 50% suiker, Maismoutstroop, Maïssuiker, Maisstroop, Malt, Maltodextrine, Maltose, Maple Syrup, Melasse, Melksuiker, Molasses, Moutextract, Moutsuiker, Moutstroop, Muscovado, Nectar, Oersuiker, OERzoet, Organische rauwe suiker, Palmsuiker, Panocha, Panela, Parelsuiker, Perensapconcentraat, Piloncillo, ‘Poedersneeuw’, Poedersuiker, Rapadura, Rietsap, Rietsuiker, Rietsuikerstroop, Rijststroop, Rijstsuiker, Ruwe Rietsuiker,Saccharose, Sacharose, (…)sapconcentraat, Schenkstroop, Siroop, Sorghumsiroop, Speltstroop, Stroop, Sucanat (Sugar Cane Natural), Sucrose, Suikerstroop, Tafelsuiker, Tarweglucosestroop, Tarwestroop, Treacle, Turbinado, Vanillesuiker, Vruchtenextract, Vruchtensapconcentraat, Vruchtensap op basis van extracten of concentraten, Witte basterdsuiker, Witte suiker, Zwarte rietsuikermelasse.

Dit zijn 122 benamingen van suiker in zijn volle glorie en ornaat, maar wat denk je van al die verschillende afkortingen en E-nummers?
De gemiddelde Nederlander eet 44 kilo suiker per jaar. Dat lijkt heel veel, tot je kijkt naar dit rekenvoorbeeldje. Een standaard pilsje bevat 11 gram suiker. Volgens Biernet drinkt de gemiddelde mannelijke student 20 glazen bier per week. Dat is dus al 220 gram suiker per week puur en alleen uit bier. Afgerond drinkt de studentenman rond de 11,5 kilo suiker uit bier. Slecht nieuws voor de vrouwen, droge witte wijn bevat zelfs 14 gram per glas.
Leuk en aardig allemaal, maar voordat je besluit te stoppen met lezen wil ik je een klein lesje biologie geven. Want het grote punt van dit artikel; wat doen al deze 122 soorten suiker nou eigenlijk met je lichaam?

Op het moment dat je zoetigheid eet zenden je smaakpapillen een berichtje naar je hersenen; Lekker! Je innerlijke jij beloont je na het ontvangen van dit seintje met het hormoon dopamine, een neurotransmitter die een grote rol speelt bij het ervaren van genot, blijdschap en welzijn, die bijvoorbeeld ook vrijkomt tijdens seks.
Ondertussen is de suiker in je buik beland, waar het goedje wordt verdund door spijsverteringssappen en doorschuift naar je dunne darm. Hier beginnen enzymen de deeltjes af te breken in twee soorten moleculen: fructose en glucose. De meeste toegevoegde suikers zijn gemaakt van suikerriet of suikerbieten waarbij glucose en fructose ongeveer gelijk verdeeld zijn. Bij industrieel gemaakte siropen is echter een groot deel fructose in verhouding tot de glucose.

We zoomen eerst eens wat verder in op glucose. Glucose gaat door de wanden van de dunne darm heen, waarbij ze de alvleesklier triggeren insuline af te scheiden, een hormoon dat glucose uit je bloed opneemt en omzet in energie. Niks mis mee zou je zeggen? Maar de meeste zoete tussendoortjes zijn zo overladen met glucose dat je lichaam het niet aankan en de energieboost slechts van korte duur is, gevolgd door een suikerdip!
Daarnaast blokkeert insuline de productie van leptine, het hongerhormoon dat je brein een signaal geeft wanneer je buik vol zit. Hoe hoger je insuline niveau, hoe meer trek je hebt, zelfs als je allang genoeg gegeten hebt. Je lichaam start nu met het opslaan van glucose als buikvet! Naast deze eigenschap van insuline heeft het stofje ook veel invloed in je hersenen. Als je veel en langdurig suiker binnenkrijgt kan het aantal dopaminereceptoren (die van het genotshormoon) in je brein afnemen. Hierdoor zal je steeds meer naar suiker gaan verlangen, wat kan leiden tot een heuse verslaving.

Dan fructose. Ook deze stof sluipt door je darmwand je bloedbaan in op weg naar je lever. De lever van een gemiddelde student heeft het al zwaar te voortduren en hij moet dan ook hard werken om de fructose te verteren en om te zetten in iets wat bruikbaar is voor je lichaam. Je lever is helaas al snel vol, vooral na een zoete bui, en na verloop van tijd kan de overtollige fructose zorgen dat er vetbolletjes gaan groeien in je lever. Lipogenese genaamd.
Een overschot aan fructose verlaagt ook je goede HDL cholesterol en verhoogt het de productie van triglyceriden. Dit is een type vet dat zich van de lever naar de slagaderen kan verplaatsen en zo het risico van een hartaanval of beroerte verhoogt.
In een laatste hopeloze poging zendt je lever een noodverzoek uit voor extra insuline. Helemaal overweldigd van deze noodkreet zal je alvleesklier overuren gaan draaien, wat kan leiden tot ontstekingen in je lichaam en het verhoogt je risico op obesitas en diabetes.

En ook wij, studenten, moeten eraan geloven. Uit onderzoeken is gebleken dat de meeste studenten in het eerste jaar fors aankomen. Vooral verse leden moeten eraan geloven, die komen vaak tot we 2 kilo aan in de eerste twee maanden. Ook niet leden moeten er vaak aan geloven, met een extra 1,2 kilo op de weegschaal na de eerste drie maanden. SLIK. De volgende keer dat je door de supermarkt loopt misschien toch wat beter op de etiketten kijken?