Deutsche Bank, ein deutsches Dilemma?

Aan de meeste onder ons zal het niet voorbij zijn gegaan: Deutsche Bank is de laatste tijd steeds vaker hét onderwerp van het (financiële) nieuws. Deutsche Bank is een van de grootste Duitse, alsmede Europese, wereldwijd opererende zakenbanken en concurreert met andere grote, bekende banken als JP Morgan Chase, Morgan Stanley, Credit Suisse en Goldman Sachs. Deutsche Bank staat de laatste tijd echter niet zo vaak in het nieuws omdat de bank het zo goed doet. Eerder het tegenovergestelde. Zo is Deutsche Bank door Italië aangeklaagd en heeft Deutsche Bank momenteel een miljardenclaim van de Verenigde Staten boven het hoofd hangen. Ook blijkt dat Deutsche Bank zich bij de EU-stresstest niet aan de officiële regels heeft gehouden en dat de kapitaalpositie van de bank toch niet zo goed is. Er wordt al gesproken over hoe Deutsche Bank een potentiële nieuwe Lehman Brothers kan worden en een nieuwe bankencrisis zou kunnen veroorzaken. Ophef, dreiging, spanning… Even terug in de tijd. Wat is er nou allemaal precies aan de hand?

Deutsche Bank en de Verenigde Staten
Om te beginnen: de miljardenclaim. America’s Department of Justice heeft in september een boete opgelegd aan Deutsche Bank van 14 miljard dollar. De reden waarom zij deze boete heeft opgelegd, is omdat zij Deutsche verantwoordelijk houdt voor de verkoop van mortgage-backed-securities aan Amerikaanse banken. Deze mortgage-backed-securities zouden hebben bijgedragen aan het ontstaan van de financiële crisis in 2008. De boete moet worden betaald door Deutsche om verdere strafvervolging hieromtrent te voorkomen. Deutsche Bank heeft de schikking echter afgewezen en probeert nu met de Amerikaanse Minister van Justitie een nieuwe, lagere schikking te treffen. Enkele dagen geleden werd echter nog bericht dat er tussen hen nog geen overeenstemming is bereikt omtrent de hoogte van de boete.

Beleggers die voor het ergste vrezen zijn in reactie op de claim massaal hun aandelen in Deutsche gaan dumpen. De dag na de openbaarmaking van de Amerikaanse claim verloor het aandeel al 8%. In de daaropvolgende dagen werd zelfs een historisch dieptepunt bereikt. Door de waardevermindering van het aandeel is de waarde van de activa van de bank in het economische verkeer gedaald en worden deze tegen een lagere waarde verhandeld. Dit verslechtert de kapitaalpositie van de bank, hetgeen de onrust onder beleggers verder voedt en ertoe leidt dat steeds meer beleggers hun aandelen gaan dumpen. Deutsche Bank komt zo dus in een neerwaartse spiraal.

De claim zet dus de kapitaalpositie van Deutsche Bank onder druk. Verder onder druk eigenlijk, aangezien al twijfels heersten over de bank’s kapitaalpositie aangezien zij op haar balans nog allerlei ondoorzichtige financiële producten heeft staan. Mocht Deutsche Bank niet in staat zijn om een lagere boete te bedingen, of mocht de situatie ertoe leiden dat beleggers hun vertrouwen in de bank in een nog sterkere mate verliezen, dan zou de kapitaalpositie van de bank zodanig kunnen verslechteren dat de bank ernstig zal gaan wankelen. Het is dan ook om deze reden dat Deutsche de schikking in eerste instantie heeft afgewezen en het is nog maar de vraag of zij vooralsnog (een deel) van de boete zal, of überhaupt kan, betalen. In het licht hiervan is de bank door het IMF bestempeld als een van de meest risicovolle ‘big banks’. De grootte van Deutsche zou daarnaast betekenen dat, indien zij om zou vallen, zij een groot aantal andere banken zal meesleuren in haar val en een nieuwe bankencrisis zou kunnen creëren.

Deutsche Bank en Italië
Na de Amerikaanse claim kwam er nog een probleem bij voor Deutsche Bank: een justitieel probleem in Italië. De Italiaanse justitie had namelijk een verzoek ingediend om een strafzaak te beginnen tegen Deutsche en dit verzoek is door de rechter toegewezen. In deze strafzaak probeert Italië Deutsche Bank verantwoordelijk te houden voor het derivatenschandaal bij de Italiaanse bank Monte dei Paschi di Siena. De Duitse bank namelijk zou hebben samengezworen met andere banken om beleggers te misleiden en de markt te manipuleren. Dit zou zij hebben gedaan door de Italiaanse bank, die grote verliezen leed tijdens de financiële crisis, te helpen bij het vervalsen van diens rekeningen. Deutsche Bank zou hebben geholpen bij het verbergen van deze verliezen door het creëren van allerlei ondoorzichtige financiële producten. Dit is een verboden praktijk natuurlijk, en ook dit soort praktijken hebben bijgedragen aan het ontwrichten van de financiële sector. Het naar buiten komen hiervan schaadt de reputatie van de bank en het vertrouwen van beleggers verder. Daarnaast zou ook op grond van deze praktijken een nieuwe Italiaanse boete kunnen worden opgelegd aan de bank, met alle gevolgen van dien.

Deutsche Bank en de EU-stresstest
We herinneren ons allemaal nog wel de bankencrisis die begon in 2008 na de val van Lehman Brothers. De gevolgen die deze bankencrisis had zijn bij ons allen bekend en liggen nog vers in het geheugen mede doordat banken en economieën nog altijd niet geheel deze crisis te boven zijn gekomen. Er worden nog steeds maatregelen getroffen om economieën te stimuleren en om banken stabieler te maken. Een maatregel die is genomen om een eventuele nieuwe bankencrisis te voorkomen is de stresstest van de Europese Bankenautoriteit. Deze stresstest bepaalt de financiële gezondheid van banken door ze aan een fictief rampenscenario te onderwerpen. Als de bank genoeg buffers heeft om zo’n ramp te doorstaan, slaagt deze voor de stresstest. De uitkomsten van de testen worden vervolgens gepubliceerd om het vertrouwen in banken die slagen voor de test te bevorderen en, voornamelijk, om hervormingen af te dwingen van banken die voor de test zakken.

In de zomer van 2016 voerde de EBA een nieuwe ronde van stresstesten uit en Deutsche Bank scheen vrij redelijk door deze test heen te komen. Zoals enkele dagen geleden naar voren is gekomen, bleek deze uitkomst echter niet op basis van eigen prestaties te zijn bewerkstelligd. Deutsche Bank wilde de stresstest gebruiken om de financiële sector te overtuigen van haar financiële gezondheid en had hiertoe een deal gesloten met de Europese Centrale Bank. De ECB stond Deutsche toe om de opbrengst van de verkoop van haar belang in de Chinese Hua Xia Bank reeds mee te nemen in haar resultaat, zonder dat deze verkoop helemaal rond was. Doordat de nog niet gerealiseerde verkoopopbrengsten werden meegenomen in het resultaat van Deutsche, kwam zij beter uit de stresstest. Ook zonder het meenemen van de verkoopopbrengsten zou Deutsche zijn geslaagd voor de test, hetzij met een lager resultaat. Het was juist dit hogere resultaat dat Deutsche wilde behalen om het meer vertrouwen bij investeerders te wekken. Maar nu naar buiten is gekomen dat de bank bij de stresstest een speciale behandeling heeft genoten en zich niet aan de officiële regels heeft gehouden, zal de truc van Deutsche een averechts effect hebben.

Bailout?
De voorgenoemde schandalen hebben de kapitaalpositie van Deutsche Bank onder enorm grote druk gezet en de koers van de aandelen doen kelderen. Om de huidige situatie te kunnen doorstaan zal Deutsche Bank haar kapitaalpositie moeten verbeteren, maar het is maar de vraag hoe zij dit voor elkaar krijgt. John Cryan, de CEO van Deutsche Bank, zei dat het versterken van de kapitaalpositie “currently not an issue” is en de bank geen overheidssteun nodig heeft hierbij.
De markten wijzen echter geheel in de andere richting. Het probleem is alleen dat de Europese Bankenunie overheidssteun verbiedt bij het overeind houden van banken, en vereist dat de aandeel- en obligatiehouders hiervoor opdraaien. De vraag is echter of Deutsche Bank niet ‘too big to fail’ is en de overheid, in het geval dat Deutsche zou omvallen, simpelweg niet anders kan dan de bank te ondersteunen, om een domino-effect in de gehele Europese bankensector te voorkomen. Mocht de situatie zich voordoen, dan zal bondskanselier Merkel, die altijd streng is in het hanteren van Europese regels, voor een dilemma komen te staan. Zij zal dan een keuze moeten maken die zowel op politiek als op financieel gebied grote ophef te weeg kan brengen. De tijd, en de ontwikkelingen omtrent de justitiële problemen van Deutsche Bank zullen bepalen of de bondskanselier ook daadwerkelijk dit dilemma zal moeten doorbreken.