De 'gratis' service: Facebook

Binnenkort zal WhatsApp haar gebruikersinformatie gaan delen met Facebook en zal Facebook direct toegang krijgen tot je telefoonnummer, je contactenlijst en zal Facebook kunnen zien wanneer je voor het laatst gebruik hebt gemaakt van Whatsapp. Het is dus mogelijk dat je binnenkort ook op Whatsapp reclame kan gaan verwachten. Je kunt nu nog een aantal gegevens beschermen door de optie ”gegevens delen” uit te zetten, maar hoe zit dat dan met jouw telefoonnummer en contacten? Die zijn voor Facebook. En dus neemt de hoeveelheid informatie die Facebook heeft over haar gebruikers nog verder toe. Zoals gewoonlijk, bij een ontwikkeling zoals deze, laait de discussie over de privacy en de bescherming van je persoonsgegevens weer op. Vragen zoals: “Zijn je persoonlijke gegevens nog wel goed beschermd? ” en “Is het eigenlijk wel wenselijk dat een bedrijf zoals Facebook zoveel over je weet?” komen weer boven water. De Europese Unie heeft gelukkig richtlijnen wat betreft de bescherming van persoonsgegevens en privacy, maar in hoeverre zijn deze toepasbaar en worden ze ook daadwerkelijk toegepast in de praktijk?

Het recht op de bescherming van privacy is een van de fundamentele rechten in de Europese Unie. Elke EU-burger heeft het recht om informatie die zij niet met iedereen willen delen, ook daadwerkelijk privé te houden. De huidige richtlijn eist een minimumniveau aan bescherming van de persoonsgegevens. Dit houdt in dat elke EU-lidstaat vrij is om door middel van nationale wetgeving de bescherming van persoonsgegevens te regelen, zolang het niveau van bescherming gelijk of boven het minimum van de richtlijn ligt. Pas als een persoon expliciet toestemming heeft gegeven om zijn of haar data te gebruiken, mag de informatie gebruikt worden en anders niet. Het is echter voor een individueel land moeilijk om overzicht te houden over een bedrijf zo groot als Facebook en het is dus bijna onmogelijk om te controleren of Facebook zich houdt aan de wetgeving omtrent de bescherming van persoonsgegevens. Daarom is er in april 2016 een nieuwe verordening aangenomen met betrekking tot de bescherming van persoonsgegevens en deze verordening zal in mei 2018 in werking treden. Een verordening is rechtstreeks van toepassing op de lidstaten en daardoor zal er nog maar één privacywet zijn binnen de Europese Unie.

Het is daarnaast voor een gebruiker ook heel onduidelijk wat nu precies gebeurt met zijn of haar gegevens. Als je bijvoorbeeld iets weghaalt van Facebook dan is het niet meteen ook verwijderd uit de database van de socialmedia site. Als men dan om opheldering vraagt antwoordt Facebook dat elke gebruiker toestemming heeft verleend aan Facebook om zijn of haar gegevens te gebruiken en dat het dus gewoon mag, maar in de praktijk is het andersom. Op het moment dat je een account maakt bij Facebook staan alle privacy opties nog op ”delen” en moet je als gebruiker zelf aangegeven welke gegevens wel of niet zichtbaar zijn of welke gegevens wel of niet gebruikt mogen worden. Dit principe van ”iedereen doet mee, tenzij je bezwaar maakt” werkt misschien in het geval van donor worden, maar het is zeker niet wenselijk als het om de privacy gaat.

Het moet wel gezegd worden dat een individueel land op zichzelf geen kans heeft om adequaat toezicht te houden op een bedrijf zoals Facebook dat bijna over de hele wereld opereert. Elk land heeft zijn eigen regels wat betreft de privacy en onder welk recht valt Facebook dan?

Het hoofdkantoor van Facebook voor alle gebruikers buiten de VS en Canada is gevestigd in Ierland. Facebook moet zich dus in ieder geval houden aan de Europese wetten, waaronder de richtlijn met betrekking tot de bescherming van persoonsgegevens en privacy. In de Europese richtlijn met betrekking tot privacy is bepaald dat de persoonlijke data van personen niet naar het buitenland gestuurd mogen worden, tenzij er tenminste dezelfde hoeveelheid bescherming van de persoonlijke data gegarandeerd is, en dit is niet geval in de Verenigde Staten. Op 6 augustus 2015 heeft het Europese hof van justitie geoordeeld (C-362/14) dat het hoofdkantoor van Facebook in Ierland geen gegevens van haar gebruikers mag doorsturen naar het hoofdkantoor in de Verenigde Staten, omdat in de Verenigde Staten de overheid veel meer gegevens van internetproviders verzamelt, waardoor de privacy van alle Facebookgebruikers in Europa geschonden wordt.

Nu dat we ongeveer een beeld hebben van hoe de persoonsgegevens beschermd worden in de Europese Unie kunnen we verder gaan met de vraag naar wat Facebook nu doet met al die data, en of het bedrijf daarin niet te ver gaat.

Zoveel data van zoveel verschillende mensen is goud waard. Wat interesseert mensen in een land? Is er verschil tussen landen? Is er verschil tussen leeftijdsgroepen? Facebook kan alles onderzoeken met de enorme hoeveelheid data die Facebook van iedereen heeft, en dat is dan ook wat Facebook doet! Hierdoor kunnen ze bedrijven helpen om de juiste consumenten te vinden voor hun producten waardoor deeffectiviteit van een reclame veel hoger is dan wanneer je gewoon een reclame overal aan iedereen laat zien. Maar behalve de reclames die op jouw gericht zijn, merk je op het moment niks van wat Facebook doet met je data. Het is daarom ook moeilijk om te zeggen of Facebook te ver gaat met verzamelen van de gegevens van al haar gebruikers.

Het is in de kern dan voornamelijk een ethische kwestie. Hoeveel wil je dat andere mensen of bedrijven van je weten? Het is daarbij niet alleen Facebook die alles van je wil weten. Bijna elke app op je telefoon wil bijvoorbeeld toegang tot je contacten of je foto’s en op elke website krijg het welbekende bericht van “accepteert u de cookies?” en we geven vaak zonder er veel over na te denken toegang tot al onze informatie. Toch vinden we de bescherming van onze persoonsgegevens en privacy wel belangrijk als je ziet hoeveel regelgeving en jurisprudentie erover bestaat en wat een discussies er over dit onderwerp kunnen ontstaan.

Uiteindelijk komt het erop neer dat je zélf, als gebruiker en individu, uitdrukkelijk de beslissing wil kunnen nemen om wel of geen toestemming te geven of je je informatie wil delen. Het is dus aangeraden om toch wel een beetje kritisch te zijn naar wat bedrijven zoals Facebook van je willen weten en het is wel slim om zo veel mogelijk te controleren wat je allemaal deelt met de wereld. Het gebruik van Facebook kost dan misschien geen geld, het is zeker niet gratis.